Festiwal im. Zygmunta Haupta | SZYMBARK – DWÓR GROBLEWSKICH, IGIPZ PAN

SZYMBARK – DWÓR GROBLEWSKICH, IGIPZ PAN

Malownicza miejscowość o łagodnym klimacie, położona nad rzeką Ropą, przy drodze Nowy Sącz-Krosno, w odległości 6 km od Gorlic, otoczona wzniesieniami Beskidu Niskiego: Maślana Góra, Jelenia Góra (rezerwat przyrody), Palenica, Miejska Góra, Bartnia Góra i in.

Festiwalowe wydarzenia będą realizowane w DWORZE GROBLEWSKICH, funkcjonującym przy Stacji Naukowej Instytutu Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania Polskiej Akademii Nauk. STACJA NAUKOWA IGIPZ PAN w Szymbarku została utworzona w 1965 roku. Od strony naukowej jest częścią Zakładu Badań Geośrodowiska IGiPZ PAN w Krakowie, a głównym inicjatorem jej założenia i programu badawczego był prof. Leszek Starkel. Po przeprowadzeniu gruntownych remontów Stacja pełni funkcję ośrodka badawczego, dydaktycznego, konferencyjnego oraz wypoczynkowego. Program naukowy Stacji obejmuje szeroki zakres badań nad współczesnymi procesami modelującymi środowisko przyrodnicze Karpat Fliszowych. Prace badawcze Stacji prowadzone są w szerokiej współpracy z innymi jednostkami badawczymi: Instytutem Geografii UJ, Instytutem Botaniki UJ, Uniwersytetem Rolniczym w Krakowie, Zakładem Zagospodarowania Ziem Górskich PAN, Instytutem Budownictwa Wodnego PAN w Gdańsku, Państwowym Instytutem Geologicznym O. Kraków oraz we współpracy międzynarodowej CNR Włochy (Turyn, Padwa).

Szymbark to miejscowość o bogatej HISTORII. Od poł. XIV w. Szymbark pełnił funkcję rezydencji obronnej rodu rycerskiego Gładyszów h. Gryf, wokół której rozwijał się gród, a następnie miasto. W XVI w. został postawiony w Szymbarku dwór obronny, który przetrwał do czasów obecnych. W okresie późniejszym miejscowość przechodziła z rąk do rąk. U schyłku XIX w. zaczął się tu rozwijać ruch letniskowy, szczególnie duży w latach międzywojennych. Podczas I wojny światowej Szymbark znajdował się na przedpolu frontu, o czym świadczą zachowane do dziś cmentarze wojskowe. W roku 1939, w czasie kampanii wrześniowej, oddziały Armii Karpaty stoczyły pod Szymbarkiem bitwę z Niemcami. W czasie okupacji działała tutaj placówka konspiracyjna, organizująca przerzuty kurierskie na Węgry oraz akcje dywersyjne i sabotażowe.

Najcenniejszym zabytkiem Szymbarku jest usytuowany na skarpie rzeki Ropy KASZTEL – dwór obronny Gładyszów: utrzymany w stylu renesansowym, pierwotnie wzniesiony w stylu późnogotyckim. Zbudowany jest z miejscowego kamienia łamanego, z dodatkiem cegły, na planie prostokąta. W drugiej fazie budowy bryła dworu stała się bardziej ozdobna. Kasztel pełnił funkcję reprezentacyjną, mieszkalną i obronną. Do dziś zachowały się oryginalne elementy wystroju. W XIX w. zmieniono go w gorzelnię i spichlerz, co przyczyniło się to do zrujnowania budowli. Po II wojnie światowej wykonano prace zabezpieczające budowlę przed zniszczeniem.

Obiekt wraz z towarzyszącymi mu budynkami tworzy obecnie odnowiony oddział MUZEUM DWORY KARWACJANÓW I GŁADYSZÓW, stanowiąc perłę polskiej architektury epoki Odrodzenia oraz pełniąc funkcję nowoczesnego ośrodka konferencyjno-wystawienniczego. Powstało tutaj Międzynarodowe Forum Kultury Europy Środkowo-Wschodniej, promujące Małopolskę oraz kulturę innych krajów: Słowacji, Czech, Ukrainy, Węgier, Rumuni, Austrii, Niemiec, Rosji i krajów nadbałtyckich. Celem jest także prezentacja wielokulturowych tradycji Ziemi Gorlickiej, którą do zakończenia II wojny światowej zamieszkiwały społeczności: polska, żydowska i łemkowska. Wokół pięknie położonych obiektów zespołu dworskiego znajdują się tereny dla rozwoju kompleksu rekreacyjno-festiwalowego.

Na terenie przyległym do kasztelu znajduje się SKANSEN budownictwa ludowego, w którym eksponowane są obiekty z okolic Gorlic. Wnętrza urządzone są oryginalnymi sprzętami z końca XIX w., początku XX w. i okresu międzywojennego. Organizowane są tutaj pokazy tradycyjnego rzemiosła i zajęć wiejskich. Co roku w końcówce lipca w skansenie odbywa się międzynarodowa impreza kulturalna – Panorama Kultur, prezentująca zespoły folklorystyczne, twórców ludowych i rzemieślników.

W centrum Szymbarku znajduje się drewniany KOŚCIÓŁ z końca XVIII w., a obok – murowana dzwonnica. Na uwagę zasługuje również nowy kościół rzymsko-katolicki o ciekawej architekturze oraz CMENTARZ, na którym można zobaczyć nagrobki z XIX w. W przysiółku Wólka warto zwiedzić CERKIEW greko-katolicką.